Vân Đồn, với biển xanh cát trắng, từ lâu đã là mảnh đất nuôi sống bao thế hệ ngư dân. Cuộc sống của họ gắn liền với biển cả, với những con thuyền lênh đênh và những mẻ cá tươi rói. Và một trong những sản phẩm quý giá từ biển cả mà người dân Vân Đồn tạo ra chính là nước mắm truyền thống.
Để có được những giọt nước mắm thơm ngon, đậm đà, người dân Vân Đồn đã trải qua một quá trình lao động gian nan nhưng đầy niềm vui. Cùng khám phá cuộc sống thường ngày của những người ngư dân, những người đã góp phần tạo nên hương vị đặc trưng của nước mắm Việt Nam.
Đánh bắt cá cơm – Vòng xoay của biển cả
Mỗi sớm mai, khi bình minh vừa ló dạng, những chiếc thuyền nhỏ đã rẽ sóng ra khơi. Nghề đánh bắt cá cơm là một công việc đòi hỏi sự dẻo dai, sức khỏe và kinh nghiệm. Ngư dân phải quan sát bầu trời, đọc hiểu những dấu hiệu của biển để tìm ra những bãi cá.
Việc đánh bắt cá cơm không hề đơn giản. Ngư dân phải đối mặt với sóng gió, mưa bão, những loài cá lớn tấn công.Những đêm dài trên biển, họ nhớ nhà, nhớ vợ con, nhưng tình yêu với biển cả đã thôi thúc họ vượt qua mọi khó khăn.
Biển cả luôn ẩn chứa nhiều hiểm nguy. Ngư dân phải đối mặt với những cơn bão bất ngờ,sóng thần, gây ra nhiều thiệt hại về người và của. Những ngày dài trên biển, xa cách gia đình, bạn bè khiến ngư dân cảm thấy cô đơn và nhớ nhà. Nghề cá cũng là một nghề cạnh tranh, ngư dân phải đối mặt với nhiều khó khăn để tìm kiếm nguồn lợi.
Làm muối – Hạt muối tinh khiết từ biển cả
Muối là một thành phần không thể thiếu trong quá trình làm nước mắm. Ở Vân Đồn, muối được làm theo phương pháp truyền thống. Nước biển được dẫn vào những ruộng muối và phơi nắng. Qua nhiều lần phơi và lọc, người ta thu được những hạt muối tinh khiết.
Việc làm muối là một công việc vất vả và đòi hỏi sự kiên nhẫn. Người làm muối phải thường xuyên chăm sóc ruộng muối, loại bỏ tạp chất, và chờ đợi cho đến khi muối kết tinh. Mùa nắng nóng là thời điểm lý tưởng để làm muối, nhưng cũng là mùa mà người làm muối phải đối mặt với những khó khăn như nắng nóng, thiếu nước ngọt.
Đưa vào nhà máy – Từ biển vào từng giọt nước mắm
Sau khi thu hoạch cá cơm và muối, nguyên liệu sẽ được đưa vào nhà máy để chế biến. Quá trình sản xuất nước mắm truyền thống là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn.
Ướp cá: Cá cơm tươi được trộn đều với muối theo tỷ lệ nhất định và ủ trong những chiếc thùng gỗ lớn. Quá trình ủ này giúp cho cá cơm lên men và giải phóng các axit amin, tạo nên hương vị đặc trưng cho nước mắm.
Lên men: Quá trình lên men diễn ra trong nhiều tháng, thậm chí có thể lên đến vài năm. Trong quá trình này, các vi sinh vật sẽ phân hủy protein trong cá, tạo ra các hợp chất thơm và các axit amin thiết yếu.
Lọc và đóng chai: Sau khi quá trình lên men hoàn tất, nước mắm được lọc và đóng chai. Nước mắm truyền thống thường có màu cánh gián đậm, hương thơm đặc trưng và vị mặn ngọt hài hòa.
Kết
Mỗi giọt nước mắm truyền thống đều mang trong mình hương vị của biển cả và sự lao động cần cù của người dân Vân Đồn. Từ việc đánh bắt cá cơm, làm muối tự nhiên đến quá trình sản xuất phức tạp, mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và tâm huyết. Nước mắm không chỉ là một loại gia vị mà còn là một sản phẩm văn hóa, mang đậm bản sắc dân tộc.
Để bảo tồn và phát triển nghề làm nước mắm truyền thống, cần có sự chung tay của cả cộng đồng. Chúng ta cần nâng cao giá trị của nước mắm Việt Nam, đồng thời hỗ trợ ngư dân và các cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống.
